Plan wydarzeń "Gloria victis"
Nowela "Gloria victis" Elizy Orzeszkowej przedstawia chronologiczny ciąg wydarzeń związanych z powstaniem styczniowym. Oto szczegółowy plan wydarzeń:
-
Przyjazd Marysia Tarłowskiego i jego siostry Anieli do miasteczka na Polesiu.
-
Zawiązanie przyjaźni między Marysiem a Jagminem.
-
Narodziny uczucia między Anielą Tarłowską a przyszłym dowódcą jazdy.
-
Wybuch powstania styczniowego i mobilizacja oddziałów powstańczych.
-
Dołączenie Jagmina i Marysia do oddziału dowodzonego przez Romualda Traugutta.
-
Utworzenie bazy powstańczej na leśnej polanie.
-
Uratowanie życia Traugutta przez Marysia podczas potyczki z Rosjanami.
-
Otoczenie oddziału powstańczego przez Rosjan.
-
Umieszczenie rannego Marysia w namiocie.
-
Brutalne zamordowanie rannych powstańców przez Rosjan, w tym śmierć Marysia.
-
Śmierć Jagmina podczas próby ratowania przyjaciela.
-
Wizyta Anielki przy leśnej mogile po latach i postawienie prostego krzyżyka.
-
Powrót wiatru nad Polesie po 50 latach, któremu drzewa i kwiaty opowiadają tragiczną historię powstańczego oddziału.
Highlight: Czas i miejsce akcji: powstanie styczniowe, maj 1863 r. na Polesiu litewskim lasy.
Definition: Tytuł "Gloria victis" to łacińskie wyrażenie oznaczające "Chwała zwyciężonym". Jest to odwrócenie rzymskiego zawołania "Vae victis" biadazwycięz˙onym.
Highlight: Przesłanie utworu: należy ocalić pamięć o bohaterach powstania styczniowego, nie wolno pozostawić żadnej mogiły samotnej, trzeba poruszać serca i głosić światu ich męstwo.
Orzeszkowa w swoim utworze przedstawia obraz Romualda Traugutta jako wyjątkowego przywódcy:
- Postać historyczna - dyktator powstania styczniowego wutworzejesttylkodowoˊdcąoddziałupowstanˊczego
- Porównywany do Chrystusa, Mojżesza i Leonidasa, co stanowi zabieg mitologizacji i sakralizacji
- Gloryfikowany ze względu na mądrość, szlachetność i odwagę
- Nazywany "świętym" - człowiek wielkiego serca, stawiający ojczyznę na pierwszym miejscu, dla której porzuca rodzinę
Quote: "Święty" - tak określany jest Traugutt w noweli, podkreślając jego niezwykłe oddanie sprawie narodowej.
Przyroda w "Gloria victis" odgrywa szczególną rolę:
- Drzewa opowiadają wiatrowi historię powstańców, pełne współczucia dla poległych i ich rodzin
- Przyroda pełni rolę narratora zdarzeń
- Drzewa są świadkami walk, cierpień i nadziei
- Natura nie rozumie ludzkiego okrucieństwa wojny, staje po stronie powstańców
Obraz powstania styczniowego w noweli:
- Czas surowej próby dla wszystkich Polaków, zarówno wybitnych jednostek jak Traugutt, jak i zwykłych ludzi jak Tarłowski
- Określane jako "ostatni zryw romantyzmu"
- Skupia się na walce, bohaterstwie i cierpieniu, nie rozważając przyczyn klęski
- Akcentuje heroizm polskiego powstańca
Vocabulary: Gloryfikacja - wywyższanie, idealizowanie kogoś lub czegoś.
Example: Przykładem gloryfikacji w utworze jest przedstawienie Romualda Traugutta jako postaci niemal świętej, porównywanej do wielkich postaci historycznych i biblijnych.
Nowela "Gloria victis" stanowi hołd dla uczestników powstania styczniowego, podkreślając ich heroizm i poświęcenie dla ojczyzny.