Rewolucja hoplicka i struktura polis

Wprowadzenie falangi i hoplitów do armii greckich polis miało ogromne znaczenie społeczne i polityczne, prowadząc do tzw. rewolucji hoplickiej.

Vocabulary:

• Falanga - szyk bojowy hoplitów
• Hoplita grecki - ciężkozbrojny piechur

Wyposażenie hoplitów było tańsze niż utrzymanie koni, co umożliwiło większej liczbie obywateli udział w obronie polis. W konsekwencji, coraz więcej ludzi domagało się prawa głosu w sprawach wspólnoty.

Struktura greckich polis obejmowała kluczowe elementy:

1. Port - okno na świat, miejsce handlu i znaczenie militarne
2. Agora - główny plac miasta, centrum życia politycznego, społecznego i ekonomicznego
3. Mury obronne - ochrona przed wrogami
4. Bramy miasta - strzeżone tylko w czasie wojny
5. Akropol - warownia na wzgórzu, siedziba władcy lub świątynia

Example: Ateny, jedno z najważniejszych greckich polis, posiadały wszystkie te elementy, z Akropolem jako symbolem miasta.

Wielka kolonizacja była kluczowym procesem w rozwoju greckiej cywilizacji. Półwysep Apeniński stał się obszarem z największą liczbą greckich kolonii. Przyczyny kolonizacji obejmowały przeludnienie, niedostatek ziem uprawnych, brak surowców i suszę w VIII w. p.n.e.

Highlight: Skutki wielkiej kolonizacji obejmowały rozprzestrzenienie kultury greckiej, rozwój handlu i powstanie nowych ośrodków miejskich.

Kolonizacja grecka i jej wpływ

Kolonizacja grecka miała ogromny wpływ na rozwój cywilizacji helleńskiej i jej rozprzestrzenienie w basenie Morza Śródziemnego. Eubea była pierwszą skolonizowaną wyspą, a jej mieszkańcy około 770 r. p.n.e. założyli osadę na wyspie u zachodnich wybrzeży Italii.

Example: Osadnicy z Eubei nie zabierali ze sobą rodzin, a ich partnerki pochodziły z Italii, co ułatwiało kontakty z miejscowymi Etruskami.

Greckie kolonie powstawały w Azji Mniejszej, na Półwyspie Apenińskim $tzw. Wielka Grecja$ i w innych regionach. Na udział w wyprawach kolonizacyjnych decydowali się głównie ludzie nieposiadający ziemi, przegrani w walkach politycznych, zabójcy czy kupcy.

Highlight: Wspólnym przodkiem wszystkich Greków był mityczny Hellen, co podkreślało jedność kulturową kolonistów.

Kolonie od początku były niezależne od rodzimych miast w Grecji właściwej $metropolii$, choć często wzorowały na nich swój ustrój. Metropolie nie ingerowały w sprawy wewnętrzne kolonii, ale prowadziły z nimi wymianę handlową.

Vocabulary: Metropolia - miasto macierzyste, z którego wywodzili się koloniści.

Skutki kolonizacji były znaczące:

1. Szybki rozwój ekonomiczny Grecji
2. Przejście od gospodarki naturalnej do wymiennej
3. Wprowadzenie pieniądza monetarnego od VII w. p.n.e.
4. Wzajemne poznanie osiągnięć kulturowych i naukowych różnych ludów
5. Upowszechnienie greckich dokonań

Pieniądz monetarny stał się ważnym czynnikiem świadomości obywatelskiej, a mieszkańcy wielu poleis traktowali monety jako symbole suwerenności swoich ośrodków.

Quote: Według słów greckiego historyka Herodota $V w. p.n.e.$, były cztery czynniki, które sprawiały, że Hellenowie uważali, iż stanowią odrębną wspólnotę: wspólne pochodzenie, wspólny język, wspólne miejsca kultu oraz wspólne zwyczaje i tradycje.

Podsumowując, kolonializm grecki nie tylko rozszerzył granice świata helleńskiego, ale także przyczynił się do rozwoju gospodarczego, kulturowego i politycznego starożytnej Grecji, kształtując fundamenty cywilizacji, która wywarła ogromny wpływ na dzieje Europy i świata.

Charakterystyka greckich polis

Greckie polis stanowiły fundament organizacji społeczno-politycznej starożytnej Grecji. Były to niewielkie miasta-państwa, w których obywatelstwo i prawa polityczne przysługiwały wyłącznie dorosłym mężczyznom. Kobiety nie posiadały żadnych praw ani swobód w tych wspólnotach.

Definicja: Polis $l.mn. poleis$ to miasto-państwo, wspólnota równych obywateli.

Obowiązki obywatela polis obejmowały obronę ojczyzny podczas wojny, służbę wojskową oraz uczestnictwo w posiedzeniach zgromadzenia ludowego. Te zadania były zarezerwowane wyłącznie dla dorosłych mężczyzn.

Okres archaiczny w Grecji przyniósł odrodzenie kultury, rozwój handlu i zwiększoną mobilność Greków. W wyniku tzw. Wielkiej Kolonizacji ukształtował się znany nam grecki świat oraz układ sił politycznych starożytnej Hellady.

Highlight: Wielka Kolonizacja doprowadziła do powstania wspólnego stylu życia Hellenów i narodzin poleis.

Ustroje poleis ewoluowały z czasem:

1. Monarchia - rządy jednego króla
2. Diarchia - rządy dwóch królów
3. Oligarchia - rządy nielicznych $arystokracji$
4. Demokracja - rządy ludu
5. Tyrania - zaprzeczenie demokracji, rządy tyranów

Początkowo greckimi poleis rządzili królowie, później władzę sprawowała elita arystokratyczna. Jazda konna stanowiła podstawę armii greckich poleis przed pojawieniem się hoplitów, jednak ze względu na wysokie koszty utrzymania koni, służyli w niej jedynie najbogatsi obywatele.