Przykłady architektury i sztuki barokowej

Architektura baroku przykłady to między innymi:

• Kościół Il Gesu w Rzymie - wzorcowa świątynia barokowa • Pałac w Wersalu - monumentalna siedziba królów Francji

W malarstwie barokowym wyróżnia się "Pokłon Trzech Króli" Rubensa, który:

• Przedstawia scenę biblijną • Wykorzystuje grę świateł i kolorów • Podkreśla najważniejsze elementy kompozycji

Example: Rzeźba "Dawid" Berniniego to doskonały przykład barokowej dynamiki i ekspresji w rzeźbie.

Vocabulary: Putto - figurka aniołka w postaci pulchnego dziecka ze skrzydełkami, często spotykana w sztuce barokowej.

Kościoły barokowe w Polsce i innych krajach katolickich miały bogate wnętrza, które:

• Demonstrowały potęgę Boga i Kościoła • Wywoływały zachwyt wiernych • Zachęcały do uczestnictwa w nabożeństwach • Umacniały wiarę katolicką w kontrze do surowych wnętrz protestanckich

Highlight: Sztuka barokowa była ściśle związana z kontrreformacją i służyła umacnianiu pozycji Kościoła katolickiego.

Barok w Polsce

Sztuka barokowa w Polsce rozwinęła się szczególnie w architekturze sakralnej. Najpiękniejsze kościoły barokowe w Polsce to między innymi kościół Sióstr Wizytek w Warszawie z XVIII wieku, który charakteryzuje się:

• Falistą fasadą podzieloną parami kolumn • Dynamicznymi rzeźbami świętych • Ozdobnym gzymsem • Amboną w kształcie dziobu łodzi

Definition: Gzyms - pas muru wysunięty przed powierzchnię ściany, pełniący funkcję dekoracyjną i ochronną.

Pałace barokowe w Polsce budowane przez magnatów były pełne przepychu, otoczone starannie zaplanowanymi parkami. Zamożni mieszczanie wznosili bogato zdobione kamienice.

Highlight: Budowle barokowe w Warszawie i innych miastach Polski świadczą o rozkwicie tej epoki w Rzeczypospolitej.

Życie religijne w epoce baroku w Polsce charakteryzowało się:

• Uczestnictwem w licznych nabożeństwach • Pielgrzymkami do sanktuariów • Powstawaniem kalwarii $szlaków procesyjnych$

Example: Najsłynniejsza polska kalwaria powstała w Kalwarii Zebrzydowskiej pod Krakowem.

Sarmatyzm w kulturze polskiej

Sarmatyzm to ideologia i styl życia polskiej szlachty w XVII i XVIII wieku, oparta na przekonaniu o pochodzeniu od starożytnych Sarmatów. Kultura baroku w Polsce była silnie związana z sarmatyzmem.

Cechy sarmatyzmu:

• Wiara w wyjątkowość polskiej szlachty • Umiłowanie "złotej wolności szlacheckiej" • Przywiązanie do katolicyzmu • Zamiłowanie do wystawnego stylu życia

Vocabulary: Złota wolność szlachecka - zespół przywilejów szlacheckich w Rzeczypospolitej.

Ulubione zajęcia szlachty sarmackiej to:

• Polowania • Kuligi • Wystawne uczty

Highlight: Sarmatyzm łączył przywiązanie do tradycji z zamiłowaniem do luksusu i wystawnego stylu życia.

Twórcy baroku w Polsce często nawiązywali do kultury sarmackiej, czego przykładem są portrety trumienne - charakterystyczne sześcioboczne obrazy umieszczane na trumnach.

Strój sarmacki

Strój sarmacki był ważnym elementem kultury szlacheckiej w Polsce epoki baroku. Dla mężczyzn składał się z:

• Żupana - rodzaju sukni z wąskimi rękawami • Kontusza - płaszcza z rozciętymi rękawami • Pasa kontuszowego - długiego pasa z ozdobnym węzłem • Karabeli - rodzaju szabli

Definition: Karabela - lekka szabla o charakterystycznej rękojeści, nieodłączny element stroju sarmackiego.

Strój szlachcianki obejmował:

• Suknię z drogich tkanin, często złotogłowiu • Futrzane kołpaki • Kształciczek - lekką suknię bez rękawów

Highlight: Strój sarmacki łączył wpływy orientalne z polską tradycją, stając się symbolem szlacheckiej tożsamości.

Barok w Polsce malarstwo często przedstawiało szlachtę w tych charakterystycznych strojach, podkreślając ich znaczenie w kulturze epoki.

Quote: "Sprawdź też inne notatki, fiszki i testy na ten temat na moim profilu." - zachęta autora do dalszego zgłębiania tematu baroku i sarmatyzmu w Polsce.

Barok i sarmatyzm - wprowadzenie

Barok nastąpił po epoce renesansu, przynosząc zwrot ku tematyce religijnej i duchowej. Ludzie, nękani wojnami i klęskami, szukali oparcia w wierze, ale jednocześnie oddawali się ziemskim przyjemnościom.

Architektura baroku w Europie rozwinęła się pod koniec XVI wieku i rozprzestrzeniła się także poza Stary Kontynent. Charakteryzowała się:

• Bogatą dekoracją • Dynamiczną kompozycją • Wykorzystaniem ornamentów, rzeźb i malowideł

Vocabulary: Barroco - z portugalskiego "perła o nieregularnym kształcie", termin ten dał nazwę całej epoce.

Podobne zasady stosowano w rzeźbiarstwie i malarstwie barokowym. W muzyce tworzyli wielcy kompozytorzy jak Jan Sebastian Bach, a nowym gatunkiem stała się opera.

Highlight: Barok objął wszystkie dziedziny sztuki, od architektury po muzykę, tworząc spójny i bogaty styl epoki.